توسط 
با توجه به این که رعایت برخی نکات در تکمیل اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است و به معافیت مالیات سازمان مردم نهاد منجر خواهد شد در این مطلب به برخی نکات مهم در این رابطه اشاره شده است.
تعریف حقوقی موسسه خیریه در قانون مالیات های مستقیم
مقصود از موسسه خیریه، موسسه‌ای است که با اهداف غیر سیاسی و غیر انتفاعی تشکیل می‌شود و رسما تحت عنوان یکی از عناوین خیریه یا عام المنفعه در مراجع ذیصلاح به ثبت رسیده و پروانه تاسیس دریافت نموده باشد. در اساسنامه این موسسات باید «غیر انتفاعی» بودن موسسه تصریح شده باشد.
تبصره: فعایت‌های غیر انتفاعی مانند دوره‌های آموزشی، سمینارها، نشر کتاب و نشریات دوره ای و … که توسط اشخاص موضوع ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم در چهارچوب اساسنامه آنها انجام می‌شود. و وجوه حاصل از آن صرف پیشبرد اهداف و وظایف این اشخاص می‌شود.
- انتخاب ناظر
برای بهره‌مندی از معافیت مالیاتی یک موضوع مهم انتخاب ناظر است. ( بند (ط) ماده ۱۳۹ قانون مالیات‌های مستقیم ) اگر موسسه ناظر نداشته باشد نمی‌تواند از این معافیت استفاده کند.
توضیحات تکمیلی: بخشنامه سازمان امور مالیاتی به شماره ۲۰۰.۹۳.۱۳۷ مورخ ۹۳.۱۲.۱۱ دستورالعمل نظار و بند (ط) تبصره ۱ ماده ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم.
نکات مربوط به درآمد خیریه ها
- مشخص کردن درآمد موسسه به تفکیک از اهمیت بالایی برخوردار است.
درآمدهای خیریه می‌تواند به صورت نقدی یا غیر نقدی باشد و هر دو مورد هم می‌تواند به صورت هدایا و یا به صورت ارائه خدمات باشد. یعنی موسسه خدماتی را به افراد حقیقی و حقوقی ارائه دهد و در قبال آن درآمد کسب کند و یا به صورت فروش کالا است. فروش کالا می‌تواند تولید شده از سمت موسسه باشد و یا فروش هدایای غیر نقدی متعلق به موسسه باشد. ( اموالی مانند زمین، اشیا قیمتی و … که به صورت هدیه به موسسه اهدا شده است.) یک موردی که برای موسسات خیریه از اهمیت برخوردار است نیت بانی و اهدا کننده است یعنی بانی به هر نیتی پول و یا هدیه غیر نقدی را اهدا کرده باشد باید در راستای همین نیت مصرف شود و حتی این موضوع در قانون نیز از اهمیت برخوردار است. البته در اساسنامه باید به صورت مشخص راه‌های درآمد زایی و نحوه هزینه‌ها و محل هزینه‌ها مشخص شود. ناظر هم بر این مورد نظارت دارد که آیا درآمدها در محل مورد نظر بر اساس اساسنامه هزینه می‌شوند یا نه؟
- هدایای نقدی در درآمدها ثبت می‌شود و در اظهار نامه نیز به صورت درآمد نشان داده می‌شود.
اما در گزارش مربوط به ارزش افزوده و گزارش سه ماهه نیازی نیست که ارائه شود فقط باید به ناظر گزارش داده شود و جز درآمدهای قابل ارائه بر اساس ماده ۱۶۹ محسوب نمی‌شود.
هدایای غیر نقدی نیز به عنوان موجودی ثبت می‌شود و نیازی به ارائه در گزارش ارزش افزوده ندارد. همچنین به عنوان هدایای درآمدهای نقدی یا غیر نقدی سند زده می‌شود و بستانکار می‌شود.
وقتی موجودی کالا سند زده می‌شود حتما باید از لحاظ مقداری و رسید و حواله انبار ثبت شود. موسسه حتما باید در پایان سال انبار گردانی داشته باشد. اگر صورت جلسه انبارگردانی موجود نباشد و اگر شرکت حسابرس دارد و حسابرسی آن را تایید نکند مشکل ایجاد خواهد شد.
- نکات مربوط به فروش
در زمان فروش دو سند تنظیم می‌شود:
- بهای تمام شده هدایای دریافت شده بدهکار و موجودی کالا بستانکار
- حساب‌های دریافتنی اگر نقدی بوده، بانک صندوق و … بدهکار و فروش بستانکار می‌شود. در این حالت سود ایجاد می‌شود اما چون موسسه از معافیت ماده ۱۳۹ برخوردار است این سود مشکلی ایجاد نمی‌کند.
- وظیفه اجتماعی تک دفتره بودن در موسسات خیریه از وظیفه قانونی آن خیلی مهم تر است و شفافیت حسابداری و مالی برای حامی به شدت مهم است.
تنها فروشی که میتوان در گزارش ۱۶۹ ارائه داد فروشی است که بابت آن فاکتور صادر می‌شود و بابت آن پول دریافت می‌شود و فروش واقعی است و مشمول گرفتن ارزش افزوده می‌شود.
کالا با همان ارزشی که وارد شده با همان مقدار خارج می‌شود.
- هدایا باید حتما از طرف افراد اهل فن کارشناسی شود و قیمتی منصفانه برای آنها تعیین و ارزش‌گذاری شود.
فقط فروشی که بابت آن فاکتور صادر می‌شود را باید در سامانه صورت معاملات فصلی ارسال می‌شود که باید شامل مشخصات کامل فروشنده و خریدار باشد. و یا مواردی که با فاکتور رسمی خریداری شده با مشخصات کامل باید وارد شود.
طبق ماده ۱۳ این آیین نامه در فصل پنجم موارد عدم شمول فهرست ارسال معاملات ذکر شده است. که شامل کمک‌ها، جوایز و هدایای بلاعوض هم می‌شود یعنی نیازی به ارسال در سامانه معاملات فصلی ماده ۱۶۹ نیست.
اظهار نامه با سند گزارش معاملات فصلی متفاوت است.
- ابزارهای مالی موسسات خیریه
- گزارش ۱۶۹ قانون مالیات مستقیم
- اظهار نامه مالیاتی
- صورت‌های مالی
( اگر موسسه واجد شرایط دریافت صورت مالی نیست خودش می‌تواند برای آن اقدام کند و تهیه کند.)
ماده ۱۲ قانون ارزش افزوده: معافیت مالیاتی را توضیح داده است.
نکات مربوط به هزینه‌ها
میتوان هزینه سربار را برای هر پروژه (نیت بانی) تعریف کرد. معمولا موسسات خیریه بین ۲۵ تا ۳۰ درصد هزینه سربار دارند.
البته برای هزینه‌های سربار هم باید مستند سازی صورت بگیرد. ( هزینه نیروی انسانی، هزینه ارسال، باربری، حتی اگر درآمدی بابت یک پروژه برای موسسه ایجاد شود و موسسه نتواند همه یا بخشی از آن در همان سال مالی آن را صرف نیت بانی کند می‌تواند آن را نگهداری کند و در سال‌های آینده صرف همان نیت خاص کند.)
- وجوه اداره شده دریافتی و پرداختی
پول‌هایی که حامیان برای کمپین‌های خیرخواهانه به موسسه پرداخت می‌کنند می‌تواند به صورت امانت در نظر گرفته شود و پس از کسر هزینه سر بار این وجوه نمی‌توانند در هیچ جای دیگری مصرف شوند. که قسمت هیزینه سربار که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است را میتوان به عنوان درآمد شناسایی کرد و مابقی در قالب وجوه اداره شده لحاظ می‌گردد.
تعریف وجوه اداره شده: وجوهی که به صورت امانت از بانی گرفته شده است و قصد داریم در راستای نیت بانی هزینه کنیم. بخشی از وجوه اداره شده که در سال مالی مورد نظر هزینه شده است در حساب وجوه اداره پرداخت شده قرار می‌گیرد. البته همه این موارد نیاز به مستندات و مستند سازی دارد.
- معافیت مالیاتی
تبصره ۳ ماده ۱۳۹ قانون مالیات های مستقیم: نحوه معافیت: قسمت اول، قسمت دوم، قسمت سوم
- مهم ترین نکته مربوط به ماده ۱۶ آیین نامه است. که به این موضوع اشاره دارد که اگر موسسه اظهارنامه را ارائه ندهد نمی‌تواند از معافیت برخوردار شود.
ماده ۱۶۹ مالیات های مستقیم طی نامه شماره ۲۰۰.۳۹۴۹.۴۶۳۷۸ مورخ ۹۵.۰۳.۱۸ مهم ترین قسمت آن فصل پنجم و ماده ۱۳ است.
توضیحات: مطالب ارائه شده نکاتی از وبینار” آشنائی با روش‌های تکمیل اظهارنامه مالیاتی در سازمان های مردم نهاد” که توسط شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه در ۱۴شهریورماه ۱۳۹۹ با حضور آقای علی اسدی حسابرس ارشد مالیاتی و آقای نادر میرزایی مدیر مالی “جامعه یاوری فرهنگی” – از خیریه های عضو شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه که در حوزه مدرسه سازی فعال است – برگزار گردیده استخراج شده است. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از قوانین و تمامی آیین‌نامه‌ها به این لینک مراجعه کنید.
نظرات