سوال همیشگی؛ خیریه ها چه کار می کنند

به طور کلی موسسه های خیریه قرار است کارهای بشر دوستانه یا اقدامات خیرخواهانه انجام دهند.

این در همه جای جهان، در همه زمان‌ها، در میان همه قومیت ها یکسان بوده است.

با این حال هنوز جای این پرسش وجود دارد که خیریه ها چه کار می کنند.

در ادبیات جدید، موسسه خیریه یک ماهیت حقوقی است که آنجا آدم‌ها با تخصص‌های مختلفی جمع می‌شوند تا با اهداف خیرخواهانه کار کنند.

البته خیریه ها و سازمان های مردم نهاد قدمتی ۴۵۰۰ ساله دارند.

اما پاسخ به پرسش خیریه ها چه کار می کنند بیشتر در دسته بندی و شناسایی فعالیت های متنوع آنان است.

اقداماتی که بنا بر نیازهای بشر از همان زمان تاکنون دائما در حال تغییر است.

در این مقاله اختصاصی از مجله آگاپه فعالیت های یک موسسه خیریه را معرفی و دسته بندی می‌کنیم.

تا شما بتوانید دیدگاه بهتری از انواع کار هایی که در یک خیریه و یا سمن انجام می شود داشته باشید.

در ادامه با ما همراه باشید.

گروه های مختلفی از نیازمندان و مددجویان به موسسه های نیکوکاری مراجعه می کنند.

این موسسه ها بر اساس بیانیه مأموریت خود و محور فعالیتی که دارند به این گروه ها خدمات می‌دهند.

با نگاهی به دسته‌بندی بیش از ۴۰۰۰ موسسه نیکوکاری در پلتفرم آگاپه می‌توان گفت که خیریه ها دقیقا چه کار می کنند!

خیریه ها چه کار می کنند

یکی از گزارش‌های معتبر نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۱۵، حدودا ده میلیون سازمان مردم نهاد از جمله خیریه در جهان ثبت شده اند.

سهم ایران از این تعداد ۴۰۰۰۰ موسسه است.

در این بین می توان گروه‌های مختلفی از خیریه ها را در سبدهای مختلف دسته بندی کرد.

مهم ترین فعالیت های خیریه ها در جدول زیر آمده‌اند:

نوع فعالیت خیریه	محورهای فعالیت
بهداشت و درمان	تأمین دارو – انتقال بیماران به مراکز درمانی
معلولین حسی، جسمی و ذهنی	رفع نیازهای توان یابان
کارآفرینی و اشتغال	آموزش مهارت‌های لازم و ایجاد فرصت‌های شغلی
عمران و آبادانی	کمک به بازسازی و نوسازی و آبادی
ازدواج	تهیه جهیزیه رایگان ، ارائه آموزش‌های زندگی سالم
زنان بی بضاعت سرپرست خانوار	توانمندسازی زنان
ایتام	کمک به کودکان بی‌سرپرست
کودکان کار و خیابان	فراهم کردن شرایط زندگی بهتر برای کودکان کار

خیریه های بهداشت و درمان معمولا از اولین نوع موسسه ها هستند وقتی که بحث درباره این باشد که خیریه ها چه کار می کنند.

این موسسه ها برای بیماران نیازمندی که به عنوان مددجو ثبت کرده باشند، دارو تأمین می‌کنند.

فرایند تأمین برخی از داروها بسیار پیچیده و مشکل هستند، بنابراین در این گروه از موسسه‌ها از افراد با تجربه در این زمینه استفاده می‌شود.

گاهی اوقات امکانات درمانی در ایران کافی نیستند.

این خیریه ها با برگزاری کمپین های بشر دوستانه به شکل تأمین مالی جمعی ، بیماران نیازمند و حتی خانواده آنها را به خارج از کشور می‌فرستند.

البته در سال های گذشته شفافیت در کار های برخی از این خیریه ها مورد تردید قرار گرفته است.

• 

• 

خیریه های معلولین حسی ، جسمی و ذهنی همان طور که از اسم‌شان پیدا است در راستای بهبود زندگی توان یابان تلاش می‌کنند.

توان یابان هر کدام شکل متفاوتی از نقص عضو یا اختلال در عملکرد اعضای بدن یا ناهماهنگی‌های روانی را تجربه می‌کنند.

از همین رو تعریف یک موسسه خیریه برای کمک رسانی به آنها شاید کمی پیچیده باشد.

پس اینکه خیریه های فعال در این حوزه چه کار می کنند یک بحث چند بعدی است.

موسسه های خیریه با تمرکز بر روی توان یابان از یک سو نیازهای اولیه توان یابان را تأمین می کنند.

از سوی دیگر نگاهی به نیازهای زیرساختی آنها دارند.

مواردی از قبیل مناسب سازی معابر شهری، فراهم آوری امکانات حمل و نقل و … از نیازهای زیرساختی توان یابان است. همچنین لابی گری مثبت به نفع این بخش از جامعه در نهادهای قانونگذاری نیز از جمله اقدامات این موسسه‌ها است.

کارآفرینی و اشتغال یکی دیگر از فعالیت گروهی از ۴۰۰۰۰ موسسه‌ای است که در ایران کار می کنند.

موسسه های نیکوکاری که در این بخش فعالیت می کنند در واقع همان‌هایی هستید که ماهیگیری را به مددجویان آموزش می‌دهند.

این بسیار مهم است که مددجویان که به دلایل مختلف از آموزش محروم مانده‌اند، مهارت‌های جدیدی بیاموزند.

مثلا کار کردن با نرم افزارهای مختلف ، تقویت فن بیان و آداب معاشرت ، یادگیری زبان انگلیسی و … برای مددجویان بسیار مهم است.

بارها شده که در مسیر کارآفرینی و اشتغال برای مددجویان ، مهارت‌ها و استعدادهای آنها کشف شده است.

استعدادهایی که مثلا بازیگر شده‌اند، کارگاه مبل‌سازی تأسیس کرده‌اند، شاید هم حتی یک رهبر کاریزماتیک در درون آنها متولد شده است.

ما همچنان در حال پاسخ به این پرسش هستیم که خیریه ها چه کار می کنند.

یکی دیگر از کار های خیریه ها عمران و آبادانی است.

در کشوری مثل ایران که متأسفانه اسیر الگوهای نامتوازن توسعه است و در گذشته از یک جنگ طولانی آسیب دیده ، عمران و آبادانی نقش مهمی دارد.

عمران و آبادانی البته فقط به معنی ساخت و ساز بی‌برنامه نیست.

حمایت از فرایندهای تحقیق و توسعه در راستای توسعه پایدار در سراسر ایران هم می تواند بخشی از آن باشد.

همچنین همکاری با مراکز دانشگاهی برای استفاده از یافته‌های آکادمیک نیز گام مهم دیگری در عمران و آبادانی است.

به هر حال خیریه هایی که در این حوزه فعالیت می کنند به این نکته توجه دارند که صرفا اجرای طرح‌های گاز و آب رسانی به مناطق محروم نمی تواند کافی باشد.

مبارزه با فقر برای آبادانی به یک برنامه منسجم نیاز دارد.

گروهی از خیریه ها هم در بخش ازدواج کار می کنند. فعالیت های آنها را می‌توان در قالب‌های گوناگونی دسته‌بندی کرد.

مثل تهیه جهیزیه رایگان، ارائه آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم برای زندگی زناشویی و اقدامات دیگر.

فعالیت خیریه ها در زمینه ازدواج عمدتا تحت تاثیر سیاست‌های کلان کشورها هم قرار می‌گیرد.

مثلا کشورهایی که میانگین سنی جمعیت آنها به سمت پیر شدن می‌رود، ممکن است بر روی ازدواج با هدف فرزندآوری تأکید بیشتری داشته باشند.

از سوی دیگر در هند یا چین شاید فرهنگ ازدواج چندان تقویت نشود.

به همین جهت منابعی که حامیان در اختیار این خیریه ها می‌گذارند هم متفاوت است.

در ایران پلتفرم آگاپه در پروژه‌ای تحت عنوان ازدواج آگاپتیک، تلاش کرده تا ضمن تهیه جهیزیه رایگان، یک پکیج چند بعدی فرهنگی، آموزشی را در اختیار زوج‌های نیازمند قرار دهد.

در امتداد موسسه‌های نیکوکاری فعال در عرصه ازدواج، مراکزی هستند که با هدف حمایت از زنان بی بضاعت سرپرست خانوار تأسیس شده‌اند.

زنانی که بعد از ازدواج جدا شده‌اند یا همسرشان را از دست داده‌اند.

آنها برای تأمین هزینه‌های زندگی خودشان و دختر و پسرشان به کمک نیاز دارند.

پس خیریه ها و سمن ها در کمک به زنان بی‌بضاعت نقش پررنگی ایفا می‌کنند و کار های متفاوتی انجام می‌دهند.

البته باید توجه داشت که تمام نیازهای زنان بی‌بضاعت سرپرست خانوار از جنس پول نیست.

آنها می‌توانند با مهارت‌آموزی، کارآفرین شوند و یا کسب و کار خانگی راه بیندازند.

در همین بعد نقش خیریه های فعال در عرصه کارآفرینی و اشتغال را نمی‌توان نادیده گرفت.

ایتام به کودکانی اطلاق می‌شود که بدسرپرست یا بی‌سرپرست هستند. گروهی از موسسه های خیریه هم در این موضوع کار می‌کنند.

کودکان در واقع آسیب پذیرترین گروه از مددجویان هستند.

آنها برای رشد، به خوراک، پوشاک و تأمین شدن سایر نیازهای اولیه احتیاج دارند.

وضعیت ایتام مخصوصا در مناطق محروم بدتر است، به همین دلیل خیریه های فعال در این حوزه بیشتر در مناطق محروم حضور دارند یا کانون تمرکز خود را بر روی آن گذاشته‌اند.

تاکنون کمپین های بشر دوستانه بیشماری برای حمایت از ایتام برگزار شده است.

بررسی تجربه‌های قبلی می‌تواند درصد موفقیت کمپین های جدید را افزایش دهد.

تا اینجا مشخص شد که پاسخ به سوال خیریه ها چه کار می کنند موارد زیادی می‌تواند باشد.

در نهایت یکی دیگر از کارهای مهم خیریه ها و سازمان های مردم نهاد توجه به کودکان کار و خیابان است.

کودکان کار عمدتا در مشاغلی همچون گل‌فروشی، تمیز کردن شیشه ماشین ها و حتی زباله‌گردی به کار گرفته می‌شوند.

آنها معمولا در قالب دسته‌ها و گروه‌ها فعالیت می‌کنند. کسی که یک گروه را جمع کرده، بیشترین میزان پول به دست آمده را می‌گیرد.

در عین حال به هیچ کدام از نیازهای کودکان کار توجه نمی‌شود، آنها تا وقتی نیروی بدنی دارند مورد توجه قرار می‌گیرند.

اگر هم مریض شوند خبری از درمان نیست.

اینها همه بخش کوچکی از پیچیدگی‌های فعالیت در این عرصه است.

بنابراین خیریه هایی که در این بخش کار می کنند، علاوه بر نیاز به دریافت حمایت از حامیان داخلی و خارجی، باید روحیه چالش‌طلبی هم داشته باشند.

آینده کاری خیریه ها و موسسه های نیکوکاری

آنچه تا اینجا خواندید وضعیت فعلی فعالیت های خیریه ها است.

در واقع پاسخ به پرسش خیریه ها چه کار می کنند در زمان حال است.

در آینده چطور؟

شاید بد نباشد با نگاهی به آینده ببینیم تحولات و اتفاقات پیش‌رو خیریه ها را به کدام سمت می‌برد؟

در مقاله‌ای که با عنوان «بنیان‌های نظری و راهکارهای عملی در آینده پژوهی مسئله محور در خیریه ها» منتشر شده کارشناسان آینده‌پژوهی همین موضوع را بررسی کرده‌اند.

آنها معتقدند فعالیت خیریه ها در آینده بیشتر رنگ و بوی محیط زیستی می‌گیرد.

به عبارت دیگر موسسه های خیریه و سازمان های مردم نهاد در سال‌های آینده بیشتر در جستجوی چاره برای حل معضلات محیط زیستی خواهند بود.

این احتمال نشان می‌دهد که عدم توجه به محیط زیست از عواملی است که می‌تواند در آینده نزدیک به فقر بیشتر منجر شود.

همچنین انتظار می‌رود خیریه ها در آینده از روش‌های نوین جذب حمایت و جلب مشارکت استفاده کنند.

روش‌هایی مثل عرضه سکه اولیه (ICO) ، استفاده از هوش مصنوعی، واقعیت افزوده، واقعیت مجازی همگی می‌توانند در قالب این روش‌های نوین استفاده شوند.

اگر تمایل دارید متن کامل مقاله بنیان‌های نظری و راهکارهای عملی در آینده پژوهی مسئله محور در خیریه ها را دریافت کنید، با نوشتن آدرس ایمیل‌تان در کادر پایین و کلیک بر روی دکمه «می‌خواهم از آینده بدانم!» همین الان متن کامل را دریافت کنید.

جمع‌بندی

در این مقاله اختصاصی از مجله آگاپه، به این پرسش حساس پاسخ دادیم که خیریه ها چه کار می کنند.

حامیان، شرکت‌هایی که به دنبال اجرای مسئولیت اجتماعی هستند، داوطلبان و مددجویان هم این سوال را دارند.

برای پاسخ بهتر ابتدا خیریه ها را به هشت گروه تقسیم کردیم.

در هر گروه محورهای فعالیت خاصی دنبال می‌شود.

هر موسسه چالش‌های خاصی دارد که می‌تواند در ارائه خدمات اثرگذار باشد.

نظر شما چیست؟ واقعا خیریه ها چه کار می کنند و قرار است در آینده چه کاری انجام دهند؟ دیدگاه‌تان را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.