بررسی امور خیر و نیکوکاری در کشور سوئیس
اطلاع از تجربیات سایر کشور ها در زمینه امور خیر و نیکوکاری میتواند دیدگاههای جدیدی برای فعالان این عرصه به وجود آورد.
در این مطلب به بررسی امور خیر و نیکوکاری در کشور سوئیس پرداخته میشود.
سوئیس یکی از کشورهایی است که بیشترین شمار بنیادهای خیریه را دارد، این بنیادها در حوزههای گوناگونی مثل حفظ محیطزیست، هنر و فرهنگ، همکاریهای توسعهای بینالمللی، دین و اخلاق، آموزشوپرورش، علوم و پژوهش، خدمات اجتماعی و … فعالیت مینمایند.
مفهوم وقف و کار امور خیر و نیکوکاری در سوئیس
هیچ مفهوم قانونی از امور خیریه و نیکوکاری، در قانون سوئیس وجود ندارد و خیریه نیز در قانون مالیات بهصورت عامالمنفعه تعریف میشود.
وقف نیز شامل ایجاد وقف اموال یا مسدود کردن آن به نفع یک بنیاد مذهبی یا اهداف عمومی است.
وقف باید املاک و مستغلات و یا ثروت قابلسنجش باشد، سود حاصل از این اموال یا ثروت باید بهصورت مستمر و مداوم باشد که از ثروت مصرفی متفاوت است.
نهادهای قانونی امور خیر و نیکوکاری
دو گروه از نهادهای قانونی که برای اهداف خیرخواهانه فعالیت میکنند انجمنها و بنیادها هستند.
بنیادها
بنیادها که از تعدادی موسس (و حتی یک نفر که میتوانند سوئیسی یا افراد خارجی و یا نهاد قانونی باشند) تشکیل میشوند، نهادهای قانونی مستقلی هستند که از داراییهای غیرقابل بازگشت تشکیل میشوند و طبق قانون مدنی، متعهد به انجام اهداف تعریف شده هستند.
در سیستم قانون مدنی سوئیس، بنیاد به طور معمول بهعنوان نهادی قانونی است که با داراییهای وقفی، برای هدفی خاص و عامالمنفعه ایجاد میشود. همچنین بنیادها در سوئیس ملزم به ثبت در دفتر ثبت تجارت هستند.
انجمنها
انجمن، نهادهای قانونی جداگانه مستقلی هستند که بهوسیله افراد یا اعضای شرکت تشکیل میشود، انجمن زمانی که به طور مستقل در دفتر ثبت تجارت به ثبت برسد، شخصیت حقوقی خود را به دست میآورد.
برخلاف بنیادها، انجمنها از اعضایی تشکیل میشوند که حداقل باید از دو نفر عضو تشکیل شود. اعضای انجمن، نظارت بر انجمن را بر عهدهدارند، در همین راستا انجمن تحت نظارت مرجع نظارتی خارجی قرار نمیگیرد.
هدف اصلی انجمن، نمیتواند اقتصادی باشد، به این معنی که انجمن نمیتواند برای اعضای خودش با فعالیتهای تجاری یا صنعتی به طور مستقیم منفعت و سودی را فراهم کند. ثبت انجمنهایی با اهداف غیرانتفاعی در دفتر ثبت تجارت الزامی نیست.
کنشگران فعال در حوزه امور خیریه و نیکوکاری
دولت
دولت سوئیس نقش سیاستگذاری در حوزه امور خیریه و نیکوکاری را بر عهده دارد. البته دولت سوئیس هیچ مشوق صریح و روشنی برای سازمانهای غیرانتفاعی ارائه نمیکند،
هرچند برخی از مشوقهای مالیاتی به سازمانها و بنیادهای بینالمللی ارائه میدهد. در کشور سوئیس هیچ الزام قانونی برای انجمنها و بنیادها برای تاسیس بر اساس یک استاندارد خاص وجود ندارد.
همچنین هیچ الزام قانونی جهت انتشار صورتهای مالی به وسیله بنیادها برای عموم مردم وجود ندارد.
بهجز معافیت مالیاتی و حسابرسیهای مالی برای بنیادها و انجمنهای بزرگ، تنها مقررات بسیار کمی برای سازمانهای خیریه در سوئیس وجود دارد.
در کشور سوئیس نظارت مستقل و خودتنظیمی نقش عمدهای در این زمینه بازی میکند.
دفتر ثبت تجارت
در کشور سوئیس نهادی به نام دفتر ثبت تجارت وجود دارد که یکی از زیرمجموعههای وزارت دادگستری است و وظیفه ثبت و نظارت بر تمامی شرکتها و نهادهای قانونی از جمله مؤسسات غیرانتفاعی را بر عهده دارد.
تمامی کسبوکارها در سوئیس ازجمله سازمانهای غیرانتفاعی ملزم به ثبت در دفتر ثبت تجارت هستند. دفتر ثبت تجارت بر ثبت شرکتهای تجاری کشور سوئیس بهمنظور اطمینان از کاربرد درست و یکپارچه قانون تجارت در سوئیس نظارت میکند.
دفتر ثبت تجارت فدرال، از دفاتر ثبت تجاری ایالتی از طریق پشتیبانی مشکلات فنی، پیشنویس دیدگاههای حقوقی و مشاورهای حمایت میکند.
اداره نظارت بنیادها امور خیر و نیکوکاری
اداره نظارت بر بنیادها یکی از زیرمجموعههای وزارت امور داخلی است که نقش تنظیمگری و تسهیلگری در حوزه امور خیریه را بر عهده دارد. اداره نظارت بر بنیادها، بر بنیادهای ثبت شده در سوئیس که هدف ملی و یا در برخی موارد اهداف بینالمللی دارند نظارت میکند تا اطمینان یابد که بنیادها، داراییهایشان را برای اهداف تعیین شده استفاده میکنند.
البته بنیادها بهصورت محلی در سطح ایالتی نیز مورد نظارت قرار میگیرند.
اداره نظارت بر بنیادها، یکنهاد بررسی و تصمیمگیری برای درخواستهای
شخص ثالث و یا شکایات مربوط به قانونی بودن فعالیتهای یک بنیاد است.
به همین منظور، این نهاد، طیف وسیعی از اعمال تحریمها، بخشنامهها، انحلال بنیاد، جایگزینی اعضا یا ابطال بنیاد برای اعمالنفوذ بر عملکرد یا درخواستهای موجه اشخاص ثالث دارد.
اداره مالیات
اداره مالیات نیز یکی از زیرمجموعههای وزارت امور مالی است که مسئولیت نظارت مالی بر بنیادهای خیرخواهانه و همچنین جمعآوری درآمد فدرال و استفاده از قوانین مالیاتی فدرال در ایالتها را بر عهده دارد.
مقامات مالیاتی موظف هستند که به طور منظم سازمانها را به منظور داشتن انطباق با الزامات مورد بررسی قرار دهند. این تائید زمانی رخ میدهد که سازمانهای خیریه، اظهارنامه مالیاتی سالانه خود را بایگانی و گزارش حسابرسی خود را به اداره مالیات ارسال کنند.
مقامات مالیاتی نیز نوعی از نظارت را بر سازمانهای خیر و نیکوکاری انجام میدهند.
بنیاد زی وو
بنیاد زی وو در سال ۱۹۳۴ در سوئیس تاسیس شد و نقش تنظیمگری و تسهیلگری در حوزه وقف و امور خیریه و نیکوکاری را بر عهده دارد. بنیاد زی وو، نهاد نظارتکننده بر سازمانهای عامالمنفعهای است که کمکهای مالی را جمعآوری میکنند.
این تلاش برای افزایش شفافیت و صداقت در جمع آوری کمک مالی و حسابرسی است.
سازمان هایی که مطابق با الزامات زی وو باشند، گواهی تائید را از این سازمان دریافت میکنند که گواهی تائید به مدت ۵سال معتبر است.
مهر زی وو، گواهی تاییدی است برای بنیادهای خیرخواهانه که کمکهای مالی صورتگرفته را به طور اقتصادی و مؤثری برای هدفهای تعیین شده استفاده میکنند و این عمل موجب ارائه اطلاعات شفاف و گزارشهای مالی درست و عادلانه میشود علاوه بر این زی وو اطلاعاتی در مورد سازمانهای خیریه اهداکننده و جمعآوریکننده کمک مالی ارائه میدهد.
برخی آمار مرتبط با خیریهها در سوئیس
بر اساس آخرین آمار موجود، ۱۳۲۹۳ بنیاد خیریه تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی در این کشور به ثبت رسیدهاست. بالغبر ۷۰% آنها ظرف ۳۰ سال گذشته پایهگذاری شدهاند.
فعالیت های عمومی در سوئیس
اکنون ۵% از این بنیادها در حوزه سیاست و منافع گروهها، ۱۲% در حوزه حفظ محیطزیست، ۲۴% خدمات اجتماعی، ۲۳% پژوهش و توسعه، ۱۷% فرهنگ و اوقات فراغت، ۹% تندرستی عمومی، ۱% فعالیتهای بینالمللی و ۹% دیگر حوزهها به فعالیت مشغول هستند.
نیروی انسانی فعال در حوزه فعالیت های نیکوکارانه
شایان توجه است که بر اساس آمار موجود در پایان سال ۲۰۱۹، شمار افرادی که در این بنیادها کار میکنند بالغ بر ۶۸۸۷۸ نفر است که ۲۷.۹% آنها را زنان تشکیل میدهند.
۱۲۷۶۳ نفر از این تعداد، رؤسای بنیادها که ۲۰.۴% آنها زن و ۵۶۱۱۵ دیگر کادرها که ۲۹.۷% آنها زن هستند.
همچنین ۷۵۵۴ نفر معادل ۱۲.۲% این افراد، اتباع دیگر کشورها و ۵۴۱۸۲ نفر معادل ۸۷.۸% آنها، سوئیسی هستند.
درصد افراد غیر سوئیسی که در این بنیادها فعالیت دارند به ترتیب عبارتاند از ۲۶.۶% آلمانی، ۱۸.۵% فرانسوی، ۱۰.۷% ایتالیایی، ۳.۹% اتریشی، ۳.۶ % آمریکایی و بقیه از دیگر ملیتهای اروپایی و شماری نیز از خارج از اروپا چون کانادا، ترکیه، هند، برزیل، روسیه، ژاپن و استرالیا
بر اساس آمار مربوط به سال ۲۰۱۸، ۴۹% از بنیادهای خیریه سوئیس در تامین مالی طرحها در حوزههای ذیربط خود فعال بوده و بقیه بنیادهای در کارهای اجرایی مشارکت داشتهاند.
بر همین اساس، شمار بنیادهای اجرایی و کاری در مقایسه با بنیادهای اعطاکننده مالی در حوزههای فرهنگ و تندرستی عمومی بیشتر بوده درحالی که در حوزههای آموزش و پژوهش و خدمات اجتماعی وضعیت بر عکس بوده است.
نمونههایی از نهادهای فعال در کشور سوئیس
انجمن بینالمللی سازمانهای جمعآوری کننده کمک مالی
انجمن بینالمللی سازمانهای جمعآوریکننده کمک مالی در سال ۱۹۵۸ به عنوان یک انجمن بینالمللی
از سازمانهای نظارتکننده بر سازمانهای خیریه ملی تاسیس شد.
این انجمن متشکل از ۱۸ سازمان از ۱۸ کشور است که بیش از ۴۰۰۰ سازمان خیریه را مدیریت میکند.
هدف انجمن اطمینان حاصل کردن از جمعآوری کمک مالی برای اهداف خیرخواهانه سازماندهی یافته و انجام آن به شیوه مناسب و مدیریت درست وجوه جمعآوریشده است.
این انجمن دارای استانداردها و دستورالعملهایی است که سازمانهای خیریه که توسط اعضا این انجمن نظارت میشوند، موظف به پیروی از دستورالعملهای داده شده هستند.
مرکز تخصصی بینالمللی ژنو
مرکز تخصصی بینالمللی ژنو در سال ۱۹۹۶ به وسیله دولت سوئیس و ایالت ژنو با حمایت نهادهای محلی و ملی (خصوصی و دولتی) تاسیس گردید و نقش تسهیل گری در حوزه وقف و امور خیریه را بر عهده دارد.
هدف این مرکز تسهیل در راهاندازی و یکپارچگی منطقه ژنو از خدمت گذاران مدنی بینالمللی، کنسولگریها، سازمانهای غیرانتفاعی و شرکتهای چند ملیتی است.
مرکز تخصصی ژنو، از سازمانهای غیرانتفاعی بینالمللی که تمایل به ایجاد دفتری در ژنو دارند،حمایت و پشتیبانی میکند و بهعنوان یک رابط میان مقامات ژنو و سازمانهای غیرانتفاعی عمل میکند و این خدمات توسط رئیسجمهور و دولت ژنو نظارت میشود.
انجمن بنیادهای گرنت میکینگ
انجمن بنیادهای گرنت میکینگ در سال ۲۰۱۱ در شهر بازل سوئیس از طرف۱۱ بنیاد
تاسیس شده است و نقش تسهیل گری در حوزه وقف و امور خیریه را بر عهده دارد.
انجمن بنیادهای گرنت میکینگ، سازمانهای خیرخواهانه غیرانتفاعی در سوئیس را
متحد میسازد و به آنها یک صدای قوی و مستقل میدهد.
انگیزه اصلی انجمن، اراده مشترک جهت بهبود تصویر و توسعه امکانات بنیادهای کمککننده در سوئیس بوده است.
عضویت در انجمن، برای بنیادهای تامین مالی کننده مستقر در کشور سوئیس که داراییها
و یا درآمد حاصل از داراییهای خود را برای اهداف خیریه استفاده میکنند فراهم است.
این شبکه برای هر دو بنیادهای بزرگ و کوچک، منطقهای و بینالمللی مستقر در کشور سوئیس است.
انجمن بنیادهای گرنت میکینگ سوئیسی یک گروه کاری از کارشناسان در سال ۲۰۰۴ تشکیل داده است
که هدف آن، آماده کردن توصیهها و پیشنهادهایی برای شکلگیری و مدیریت بنیادهای سوئیسی بوده است.
چند نمونه از موسسات امور خیریه و نیکوکاری در سوئیس
خانه قلب زوریخ
بنیاد تحقیقات قلب و عروق، یک سازمان غیرانتفاعی به همراه دانشگاه زوریخ و بیمارستان
دانشگاه زوریخ است که در حوزه پزشکی فعالیت میکند.
خانه قلب زوریخ، دانش جدید در زمینه قلب و بیماریهای گردش خون ایجاد و منتشر میکند.
این بنیاد از طریق وابستگیاش به درمانگاه قلب و عروق در بیمارستان دانشگاه زوریخ، یکی از
مهمترین مراکز تحقیقاتی و آموزشی در اروپا است.
خانه قلب زوریخ محلی برای تبادل خلاق دانش میان محققان، متخصصان بالینی، پزشکان خصوصی،
استادان و کارکنان است و به ارائه خدمات به پزشکان و بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی و عروقی میپردازد.
بنیاد هنر و موسیقی بینالمللی
بنیاد هنر و موسیقی بینالمللی در سال ۱۹۸۷ تاسیس شد.
فعالیت اصلی بنیاد شامل ارائه کمکهای مالی در حوزه هنر، معماری، فرهنگ و موسیقی است که
بخشی از فعالیتهای بنیاد ایجاد کمکهزینههای سفر، جلسات، کارگاههای آموزشی، کنفرانس و
سمینارها برای برنامهریزی و یا سازماندهی یک پروژه یا فعالیت است.
ماموریت بنیاد، کمکهای مالی جهت تسهیل بهبود و انتشار هنرهای تجسمی و نمایشی، مطالعه
و حفظ فرهنگ و هنر گذشته، نگهداری، حفاظت و مرمت آثار منحصر به فرد هنر و معماری و همچنین
حفظ اسناد و مدارک فرهنگی و زیستمحیطی است.
بنیاد بینالمللی پروژه امید
بنیاد بینالمللی پروژه امید (فرصتهای بهداشتی برای مردم در همه جا) در سال ۱۹۵۸ تاسیس شد و به ارائه راهحلهای پایدار برای مشکلات بهداشتی با ماموریت کمکهای مردمی برای خودشان اختصاصیافته است.
پروژه امید در حال حاضر آموزش پزشکی و بهداشتی و همچنین برنامههای کمکهای بشردوستانه را در بیش از ۳۵ کشور فراهم میکند.
خدمات این بنیاد شامل: داروها و ملزومات ضروری، آموزش پزشکی برای جلوگیری از بیماری، ارتقا سلامتی، پاسخ به فاجعه و نجات جان در سراسر جهان است.
ازجمله فعالیتهای بنیاد، تقویت نظامهای بهداشتی، کمکهای بشردوستانه و امدادرسانی در هنگام اضطرار، آموزش پیشگیری از بیماریهای عفونی و غیرمسری، بهداشت زنان و کودکان و امور بهداشتی است.
انجمن زنان مسیحی جوان
انجمن زنان مسیحی جوان در سال ۱۸۵۵ تاسیس شد و بهسرعت در سراسر جهان گسترش یافت.
این انجمن یک جنبش جهانی است که برای توانمندسازی، رهبری و حقوق زنان در بیش از ۱۲۰ کشور
و ۲۰۰۰۰ اجتماع محلی فعالیت میکند.
توانمندسازی زنان و دختران راهی برای تغییر جهان است.
اعضا و حمایتکنندگان انجمن زنانی از ادیان، سن، اعتقادات و فرهنگهای مختلفی هستند.
چشمانداز سال ۲۰۳۵ انجمن، ایجاد هدفی روشن برای پایداری آینده جنبش زنان مسیحی جوان بهمنظور حصول و تاثیر زنان و دختران جوان به عنوان رهبرانی برای حفاظت از حقوق خود طراحی شده است، به این صورت که تا سال ۲۰۳۵ زنان و دختران جوان به ساختارهای قدرت برای ایجاد عدالت، برابری جنسیتی و جهان بدون خشونت و جنگ و هم چنین رهبر جنبش زنان مسیحی جوان تبدیل خواهند شد.
منابع:
- کتاب آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور سوئیس/ گردآورنده ؛ دفتر نوسازی و تحول معاونت توستعه و پشتیبانی سازمان اوقاف و امورخیریه
- سایت وزارت امور خارجه https://economic.mfa.ir/portal/newsview/
نظرات