مالیات ومعافیت مالیاتی موسسات خیریه و نیکوکاری.قسمت دوم

معافیت مالیاتی موسسات خیریه و نیکوکاری

الف) منابع درآمدی موضوع‌بند (ط) ماده (۱۳۹) قانون

اقلام درآمدی زیر از منابع درآمدی موضوع‌ بند (ط) ماده (۱۳۹) قانون به شمار می‌آیند:

۱. هدیه، اعانه و هبه اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی

۲. قبول وصیت، وقف و حبس

۳. کمک‌های دریافتی از مجامع رسمی بین‌المللی و منطقه‌ای و آژانس‌های وابسته به سازمان ملل به‌شرط احراز

۴. کمک‌های دریافتی از سایر اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی، مورد تایید و موافقت مراجع نظارتی مربوط

۵. عایدی حاصل از فروش یا اجاره کمک‌ها و هدایای غیرنقدی دریافتی

۶. سود حاصل از تسعیر ارز (برای انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورت‌های مالی واحد تجاری باید معاملات ارزی و صورت‌های مالی عملیات خارجی به واحد پول گزارشگری (ریال) تسعیر شود) یا فروش مسکوکاتی که از محل کمک‌ها و هدایا تامین شده باشند.

ب) مصارف قابل‌قبول برای درآمدهای مؤسسات خیریه و نیکوکاری

1. مبالغ هزینه شده برای اداره امور جاری مؤسسه خیریه
2. مبالغ صرف شده برای خرید دارایی‌های ثابت برای انجام فعالیت‌های مندرج در اساسنامه مؤسسه خیریه به‌شرط احراز مالکیت

تکالیف و وظایف مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه

مؤسسات خیریه باید ظرف یک ماه از تاریخ ثبت در مراجع ذی‌صلاح یا دریافت پروانه فعالیت به اداره امور مالیاتی ذی‌ربط مراجعه و ضمن تکمیل و ارائه دفترچه ثبت‌نام (مطابق نمونه تهیه شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور)

حسب مورد اسناد و مدارک ذیل را جهت تشکیل پرونده به اداره امور مالیاتی تحویل نمایند:

۱. اصل و تصویر اساسنامه به ثبت رسیده توسط مراجع ذی‌ربط ظرف یک ماه

۲. اصل و تصویر آگهی تاسیس منتشره در روزنامه رسمی

۳. اصل و تصویر مدارک شناسایی مؤسسان یا صاحبان سرمایه

۴. اصل و تصویر مجوز یا پروانه فعالیت

۵. مشخصات حساب‌های بانکی (شماره‌حساب، نام بانک و شعبه آن) مفتوحه بنام مؤسسه

همچنین اداره کل موظف است پیش از تعیین ناظر (ناظرین) مؤسسات خیریه، با تطبیق تصویر اسناد و مدارک تسلیمی از سوی مؤسسه با اصل آن صحت مدارک را بررسی نماید.

به‌علاوه اداره کل می‌بایست با حصول اطمینان از ثبت مؤسسه در مراجع ذی‌صلاح، عنوان صورت‌حساب‌های بانکی تسلیمی را نیز با نام مؤسسه تطبیق دهد.

در صورت اصلاح اساسنامه در زمان فعالیت مؤسسه خیریه، مؤسسه موظف است رونوشت یا تصویر مصدق اساسنامه اصلاحی را ظرف مدت یک ماه از تاریخ تصویب آن، به اداره امور مالیاتی و ناظر ذی‌ربط ارائه دهد.

وظایف ادارات امور مالیاتی در قبال مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه

نظارت بر درآمد و هزینه مؤسسات خیریه و عام‌المنفعه بر عهده سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشد.
ازاین ‌رو ادارات کل امور مالیاتی مکلف هستند حداکثر ظرف یک هفته از تاریخ دریافت درخواست مؤدی برای تعیین ناظر به ترتیب زیر اقدام نمایند:

الف) چنانچه مؤسسه در گروه مؤسساتی قرار می‌گیرد که وظیفه نظارت بر درآمد و هزینه آنها به سازمان اوقاف و امور خیریه محول شده است، مؤسسه را جهت تعیین ناظر به سازمان موصوف معرفی نماید.

ب) مؤسساتی که با نظر مستقیم وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی یا رئیس‌کل محترم سازمان امور مالیاتی کشور، امر نظارت بر درآمد و هزینه آنها به سایر سازمان‌ها یا نهادها واگذار گردیده است را جهت تعیین ناظر به سازمان یا نهاد ذی‌ربط معرفی نماید.

پ) برای آن دسته از مؤسساتی که مشمول بند (الف) و (ب) فوق نمی‌باشند، باید ناظر یا ناظران واجد شرایط انتخاب و پس از صدور حکم به مؤسسه معرفی شوند. بعلاوه، تصویر اساسنامه و اساسنامه اصلاحی بر حسب مورد و سایر مدارک مربوط باید در اختیار ناظر قرار داده شود. مدت اعتبار احکام صادره برای ناظران دو سال مالیاتی (عملکرد) است و انتخاب مجدد ناظران مذکور پس از انقضای این مدت، بلامانع خواهد بود.

وظایف ناظر مالیاتی موسسات خیریه و نیکوکاری

ناظر مکلف است با مراجعه به مؤسسه خیریه موارد ذیل را بررسی و گزارش مربوط را به اداره امور مالیاتی ذی‌ربط ارائه نماید:

۱. بررسی و اظهار نظر در مورد منابع درآمدی مؤسسه خیریه و ارائه گزارش تفکیکی درآمدها، شامل کمک‌ها و هدایای موضوع‌بند «ط» ماده ۱۳۹ قانون و سایر درآمدها.

۲. بررسی و اظهار نظر در مورد مصارف و هزینه‌های مؤسسه خیریه و ارائه گزارش تفکیکی شامل مصارف مصرح در بند «ح» ماده ۱۳۹ قانون، هزینه‌های مربوط به امور جاری مؤسسه و سایر هزینه‌ها.

۳. بررسی و اظهار نظر در مورد میزان تطابق دامنه موضوعی و مکانی فعالیت‌های مؤسسه با اساسنامه مصوب و مجوزهای صادره برای آن.

۴. بررسی و اظهار نظر در مورد میزان صحت و کفایت سازو کارهای کنترل داخلی مؤسسه خیریه که زمینه کاهش ریسک رسیدگی مالیاتی را فراهم می‌آورد.

۵. نظارت بر فعالیت‌های غیرانتفاعی موضوع تبصره (۱) ماده ۱۳۹ قانون (برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها و …) حسب درخواست مکتوب مؤسسه.

(تبصره ۱. وجوهی که از فعالیت‌های غیرانتفاعی و به‌منظور پیشبرد اهداف و وظایف اشخاص موضوع این ماده از راه برگزاری دوره‌های آموزشی، سمینارها، نشر کتاب و نشریه‌های دوره‌ای و … در چارچوب اساسنامه آنها تحصیل می‌شود و سازمان امور مالیاتی کشور بر درآمد و هزینه آنها نظارت می‌کند، از پرداخت مالیات معاف است.)

۶. بررسی و اظهار نظر در خصوص تغییرات ایجاد شده در دارایی‌های موجود و یا ایجاد دارایی جدید از محل کمک‌ها و هدایای دریافتی مؤسسه و تعیین میزان بهره‌گیری از این دارایی‌ها در جلب کمک، انجام امور مصرح در اساسنامه و ارائه خدمات موضوع‌بند «ح» ماده (۱۳۹) قانون مالیات‌های مستقیم. همچنین در خصوص مؤسساتی که دارای شعبه می‌باشند، ناظر باید به نحوی برنامه‌ریزی نماید که شعب مؤسسه را نیز مورد نظارت قرار دهد.

شرایط اعطای معافیت مالیاتی موسسات خیریه و نیکوکاری

اداره امور مالیاتی باید در رسیدگی به پرونده مالیاتی موسسات خیریه و عام المنفعه و اعطای معافیت موضوع بند ط ماده ۱۳۹ و نیز تبصره (۱) ماده مذکور ضمن انجام رسیدگی های معمول، به نکات ذیل نیز توجه نماید:

۱. تسلیم به موقع اظهارنامه به اداره امور مالیاتی ذیربط

۲. تسلیم صورتحساب درآمد و هزینه های سالانه به مرجع ناظر مربوط، حداکثر تا چهار ماه بعد از پایان سال مالی

۳. اخذ مجوزهای لازم از مراکز ذیصلاح، پیش از اقدام به جمع‌آوری و صرف کمک‌ها و اعانات

همچنین در صورت عدم تسلیم ترازنامه، حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه (حسب مورد) به اداره امور مالیاتی مربوط، عدم کسر و پرداخت به موقع مالیات‌های حقوق و تکلیفی اشخاص ثالث و یا عدم وصول مالیات بر ارزش افزوده و عدم پرداخت آن به اداره امور مالیاتی ذیربط، موسسه خیریه مشمول جرائم مقرر در قوانین مربوط خواهد شد، لیکن از شمول معافیت موضوع بند (ط) خارج نمی‌گردد.