توسط موسسه‌های حمایتی، سیاسی، فرهنگی، علمی-پژوهشی، زیست محیطی از انواع سازمان های مردم نهاد در جوامع مختلف هستند.
سازمان مردم نهاد (سمن) نهادی بدون هر گونه وابستگی و هدف اکثر آنها در سراسر دنیا بهبود سطح کیفیت زندگی انسان‌ها است.
اما در پاسخ به این پرسش که انواع سازمان های مردم نهاد چیست باید به این نکته اشاره کرد که اصلا چرا سازمان های مردم نهاد باید در بخش‌های مختلف کار کنند و تخصصی باشند.
بر اساس آخرین گزارش‌ها تا سال ۲۰۱۵، حدود ۱۰ میلیون سازمان مردم نهاد در جهان ثبت شده‌اند.
این تعداد به بخش‌های مختلفی تقسیم شده‌اند که هر کدام در محور خاصی فعالیت می‌کنند.
یک سازمان مردم نهاد به تنهایی نمی‌تواند به همه نیازمندان پاسخ بدهد.
مثلا سازمان مردم نهادی که در حوزه حمایت از زنان و کودکان بی سرپرست کار می‌کند، نمی‌تواند همزمان برای حفاظت از حقوق حیوانات هم فعال باشد
امروز در مجله آگاپه بررسی می‌کنیم که انواع سازمان های مردم نهاد چیست؟ و هر کدام از سمن‌ها دقیقا در چه بخش‌هایی فعالیت می‌کنند.
سازمان مردم نهاد محیط زیست
سمن های زیست محیطی یکی از انواع رایج سازمان های مردم نهاد هستند که در چند دهه گذشته نقش موثری در اشاعه فرهنگ حفاظت از محیط زیست بازی کرده‌اند.
این سازمان های مردم نهاد عمدتا بدون دریافت حمایت دولتی، تلاش می‌کنند تا اقدامات بشر دوستانه‌ای را در حوزه محیط زیست انجام دهند.
مثلا گروه های مردمی که حاشیه رودخانه‌ها یا مسیرهای کوهستانی را از زباله پاک می‌کنند، از سمن های فعال در محیط زیست ایران هستند.
علاوه بر اینها سازمان های مردم نهاد در حوزه محیط زیست با تحقیق و توسعه به ارائه راهکار برای مسائلی همچون ریزگردها، بیابان زدایی، مدیریت جنگل‌ها و مراتع و … می‌پردازند.
با این حال چالش‌هایی از قبیل عدم درک عمومی از فعالیت آنها و اخلال در کارها توسط سایر نهادها برای آنها مشکل ایجاد می‌کند.
سازمان مردم نهاد فرهنگی
سمن های فرهنگی بیشتر در حوزه ترویج ارزش‌های فرهنگی و مراقبت از میراث بشری فعالیت می‌کنند.
آنها همچنین با آگاهی‌رسانی درباره صنایع دستی، حامیان را به حمایت از آثار تولید شده در توسط هنرمندان محلی در هر شهر دعوت می‌کنند.
البته حوزه فرهنگ گستردگی بیشتری دارد و شامل زبان‌ها، عادات و رسوم جوامع بشری نیز می‌شود.
بنابراین یکی دیگر از فعالیت‌های مهم سازمان های مردم نهاد فرهنگی در همین بخش‌ها است.
از سوی دیگر آنها در بخش‌های هنر و ادبیات هم فعال هستند.
مثلا برگزاری جشنواره محلی و جذب خیرین برای حمایت از آهنگ‌سازان یا شاعران بومی نمونه‌ای از فعالیت سمن های فرهنگی است.
سمن سیاسی یکی دیگر از انواع سازمان های مردم نهاد
تأثیرگذاری بر روی سیاست‌های عمومی، انتخاب رهبران سیاسی و به طور کلی تصمیم‌های سیاسی از بخش‌هایی هستند که سازمان های مردم نهاد سیاسی در آنها فعال هستند.
گاهی اوقات که تصمیم‌های دولت‌ها از نظر مردم غیر عادلانه باشد، سمن های سیاسی کمک می‌کنند تا صدای اعتراض به نهادهای دولتی برسد.
سازمان های مردم نهاد سیاسی می‌توانند در زمان انتخابات هم تاثیرگذار باشند.
با این حال بخشی از فعالان کار اجتماعی از جمله مددکاران موافق فعالیت‌های سیاسی در سمن ها نیستند.
سازمان مردم نهاد علمی-پژوهشی
این نوع از سمن‌ها در بخش‌هایی مثل آموزش رایگان، اعطای بورسیه و کمک هزینه تحصیلی به دانش آموزان نیازمند فعال هستند.
گاهی اوقات هم سازمان های مردم نهاد علمی-پژوهشی با سرمایه‌گذاری بر روی طرح‌های پژوهشی از اختراعات و محصولات جدید حمایت می‌کنند.
بودجه این سمن‌ها اغلب از طرف خیرین ثروتمند و یا افرادی که مدرسه‌ها را می‌سازند تقبل می‌شود.
سازمان های مردم نهاد در کشورهای در حال توسعه فعالیت بیشتری دارند.
در نتیجه تلاش‌های این موسسه‌ها نرخ باسوادی در خیلی از کشورها توسعه یافته و تعداد زیادی از دانش‌آموزان با استعداد توانسته‌اند به تحصیل ادامه دهند.
انواع سازمان های مردم نهاد حمایتی
این شاید اولین هدف از شکل‌گیری سازمان های مردم نهاد در جهان باشد.
اگرچه دامنه فعالیت‌های حمایتی بسیار گسترده است اما بیشتر متخصصان نگهداری از ایتام، پرداخت خیریه، تأمین هزینه‌های دارو و درمان و مواردی شبیه به اینها را موضوع کار سمن‌های حمایتی می‌دانند.
حمایت از کودکان و زنان بی سرپرست در ابعاد گوناگونی و به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود.
مثلا معرفی مددجویان و معتادان به گرمخانه‌ها و تأمین هزینه اقامت آنها در این مکان‌ها یکی از فعالیت‌های سازمان های مردم نهاد است.
همچنین تأمین هزینه بیماران مبتلا به سرطان یکی دیگر از انواع فعالیت‌های سمن‌های حمایتی است.
در سال‌های اخیر کمک‌های زیادی از طریق همین نهادها برای بیماران جمع‌آوری شده و آنها را به زندگی برگردانده است.
جمع‌بندی
انواع سازمان های مردم نهاد با هدف خدمت به مردم تشکیل شده‌اند.
وظایف و فرایندهای این سازمان از طریق کار داوطلبانه انجام می‌شود و هیچ‌گونه حمایت دولتی و یا وابستگی فراسازمانی وجود ندارد.
همان طور که تخصص‌گرایی در مشاغل رواج دارد، سازمان های مردم نهاد نیز هر کدام در حیطه خاصی کار می‌کنند.
مثلا سمن های زیست محیطی فقط با هدف حفاظت از محیط زیست تشکیل شده‌اند یا سمن های فرهنگی در مسائلی همچون ترویج ارزش‌های فرهنگی، آثار بومی و مرمت آثار تاریخی کار می‌کنند.
از دیگر انواع سازمان های مردم نهاد می‌توان به سمن های سیاسی، حمایتی و علمی-پژوهشی نیز اشاره کرد.
اگرچه این سازمان‌ها اهداف گوناگونی دارند، اما نتیجه تلاش جمعی آنها پیشرفت جوامع بشری و توسعه زندگی سالم‌تر برای انسان‌ها است.
پرسش‌های شما درباره انواع سازمان های مردم نهاد
سهولت اجرای پروژه‌ها به صورت تفکیک شده و امکان تمرکز بر روی یک حیطه خاص به انواع سمن‌ها اجازه می‌دهد تا با قدرت بیشتری، راهکارهای متنوع‌تری ارائه دهند.
برای سمن‌ها دسته‌بندی‌های مختلفی ارائه شده است اما با یک دید کلی می‌توان آنها را به پنج گروه محیط زیستی، فرهنگی، سیاسی، علمی-پژوهشی و حمایتی تقسیم کرد.
سمن های زیست محیطی گروه‌های پاکسازی کوهستان یا حاشیه رودخانه‌ها را تشکیل می‌دهند. سازمان های مردم نهاد فرهنگی برای مرمت یک آثار تاریخی پروژه تعریف می‌کنند. سازمان های مردم نهاد سیاسی بر روی کارزارهای انتخاباتی اثر می‌گذارند. سمن‌های علمی-پژوهشی برای دانش‌آموزان کمک نقدی در نظر می‌گیرند تا بتوانند در دانشگاه‌ها حضور پیدا کنند. سمن‌های حمایتی با گرمخانه‌ها مذاکره می‌کنند تا معتادان امکان اقامت در آنها را داشته باشند.
نظرات